Van de ‘Blauwe Ardennen’ naar het rood van Benin

De weg van Malmedy naar Brussel is lang, maar het prachtige landschap van de ‘Ardenne Bleue’ doet de tijd vliegen. In een decor van dennenbomen en groen heerst er een rustgevende stilte op de speelplaatsen van het instituut. Op de derde verdieping van het gebouw wachten leerlingen en leerkrachten echter op de start van de activiteit. Het is meer dan een maand geleden sinds iedereen weer thuis is en het weerzien is warm.

Het duurt dan ook niet lang voordat de ijsbreker onder leiding van Émilie, educatief medewerker bij VIA Don Bosco, een grote glimlach op de gezichten van de leerlingen tovert en de bekende gezichten elkaar weer stralend aankijken. “Ga op de stoelen zitten en ga, zonder te praten of van je stoel af te komen, in een rij staan van jong naar oud,” zegt Émilie. De leerlingen doen vrolijk mee. “Kies nu een dier en ga van klein naar groot staan. Om te weten wie welk dier heeft, kun je het dier dat je hebt gekozen nadoen,” zegt Émilie later. De leerlingen, enigszins verbijsterd, verrassen zichzelf met welsprekende imitaties en het duurt niet lang voordat het gelach door de klas galmt.

Voordat ze in het vliegtuig stapten, kregen de deelnemers een klein, vierkant kaartje waarop ze hun indrukken van het moment moesten schrijven en tekenen. Zorgvuldig bewaard in een envelop door Émilie, pakte elke deelnemer zijn of haar kaartje en samen praatten ze over de emoties die ze hadden opgeschreven of getekend. “Ik tekende kleine, gekleurde mannetjes omdat ik de groep, de leerkrachten, Émilie en de Beniners echt wilde bedanken,” legt Mathieu uit. “Ik tekende blauwe lucht en de zon. De blauwe lucht omdat we die daar zelden zagen. Dan de zon omdat ik blij was om naar huis te gaan, ook al was ik daar gelukkig,” legt Florian uit. “Op de terugweg werden me veel vragen gesteld. En toen ik over mijn ervaring vertelde, zeiden sommige mensen tegen me: “Oh echt, hebben ze daar bussen? Dat vond ik echt vreemd“, legt Florian uit. “En toch, toen we samen aan de workshops begonnen, stelde je soms dezelfde soort vragen, nietwaar? Dat is het doel van dit project, werken aan jullie verbeelding. We hebben gemerkt dat we op bepaalde punten op de Beniners lijken en op andere punten niet. En het is belangrijk om de redenen daarvoor te begrijpen,” zegt Emilie glimlachend.

Een terugblik op de ‘Move with Africa’-reis

Émilie heeft aan het bord een ‘Move with Africa’-tijdlijn gehangen. Van de workshops in oktober tot het gezamenlijke weekend met alle scholen die bij het project betrokken waren, van het bezoek aan het museum in Tervuren tot de onderdompeling in Benin, elk sleutelmoment in het project is vertegenwoordigd. Leerlingen worden gevraagd om gekleurde stickers op een post-it te plakken en daarbij een kleine toelichting te schrijven. Hun keuzes zijn niet willekeurig. Elke kleur staat namelijk voor een bepaalde waarde. Ze hangen hun post-its op de tijdlijn. Daarna gaan ze in discussie en geven ze hun mening over het voorbije traject. Op enkele briefjes staat: “Ik heb geleerd om stereotypen in vraag te stellen“, “Ik heb het principe van sociale ongelijkheid en de onrechtvaardigheid ervan begrepen“, “Het was interessant, je beseft de verschillen in culturen pas als je weggaat” of gewoon “Ik heb lekker gegeten, het was goed!”. Soms waren de leerlingen kritischer en wezen ze erop dat het wat te lang duurde of soms eentonig was. Er is dus zeker ook ruimte voor verbetering de komende jaren!

De leerlingen worden daarna in vier groepen verdeeld om dieper na te denken over wat ze van het project hebben geleerd. Op een groot vel papier dat in het midden van elke groep ligt, staat een zin (verschillend voor elke groep) die de jongeren uitnodigt om erover na te denken en er aantekeningen bij te maken. “We hebben veel geleerd over slavernij“, schrijven Petro, Julie en Simon. “Ik denk dat ze in Benin heel creatief zijn“, zegt Thijs tegen Mathieu en Lucas. “Als er een tv stuk gaat, maken ze hem, ze zijn inventief“, vervolgt hij. Meer hoeven Mathieu en Lucas niet te zeggen, ze zijn het met elkaar eens en schrijven het op het vel papier. “Ik merk dat ze soms op een andere manier denken en anders naar dingen kijken. Het is interessant,” zegt Mathieu. “Ik voeg eraan toe dat we ook geleerd hebben dat we niet in luxe hoeven te leven,” zegt Lucas rustig tegen de rest van de groep, die het ermee eens is.

De leerkrachten lopen van groep naar groep en begeleiden, adviseren of lachen om de plagerige grapjes van de leerlingen. Er valt nog veel te bespreken, maar de klok tikt door en het wordt langzaam tijd om afscheid te nemen. Gelukkig is er een tweede dag gepland, in Brussel, om alle deelnemende scholen samen te brengen en hun wederzijdse ervaringen te delen. Enthousiasme en vreugde zullen zeker aanwezig zijn die dag!